«…καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς»
Σύγχρονο Θέατρο
Δεκέμβριος '23
Tης συντάκτριας Ελισάβετ Τσιάντου
.jpg)
Το Fairytales παρακολούθησε την παράσταση «…καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς», της Σοφίας Καραγιάννη, στο Σύγχρονο Θέατρο. Το έργο είναι μεταφορά του ομώνυμου βιβλίου του Χρόνη Μίσσιου, το πρώτο που εξέδωσε το 1985, 13 χρόνια μετά την αποφυλάκισή του.
Στο βιβλίο ο Μίσσιος αφηγείται το χρονικό του στις φυλακές
ως πολιτικός κρατούμενος, λόγω της αριστερής του δράσης. Στα χρόνια της κατοχής
ήρθε σε επαφή με τους αντάρτες του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ και αργότερα εντάχθηκε στον Δημοκρατικό Στρατό Πόλεων στη Θεσσαλονίκη. Στην ηλικία των δεκάξι συνελήφθη,
βασανίστηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο πολλάκις, λόγω της συμμετοχής του στον
εμφύλιο πόλεμο. Για τα επόμενα χρόνια έως την αποφυλάκισή του το 1973, όταν ο
δικτάτορας Παπαδόπουλος χορήγησε αμνηστία, κρατείται σε διάφορες φυλακές όπως
στο Γεντί Κουλέ, στη Μακρόνησο, στον ΄Αη Στράτη, στην Κέρκυρα, στον Βόλο, στη Βίδο, στην Αθήνα, στις φυλακές Αβέρωφ & Κορυδαλλού.
Η γλώσσα του βιβλίου είναι ωμή, άμεση και μεστή, χωρίς καμία λογοτεχνική ιδιομορφία, γιατί αυτό που ενδιαφέρει τον συγγραφέα είναι να μεταφέρει στους αναγνώστες τη φρικαλεότητα που επικρατούσε στις φυλακές, τα ατέλειωτα βασανιστήρια, τον παραλογισμό της εξουσίας και την αντίσταση των κρατουμένων, πολιτική και ηθική. Θέλει να αναδείξει την αλήθεια του σαν να μιλάει σ’ έναν φίλο του… σε αυτόν που σκοτώθηκε νωρίς και γλίτωσε όχι μόνο από τα σκληρά βιώματα και την τρέλα στην οποία σε οδηγεί η φυλακή αλλά και την απογοήτευση που ένιωσε από την Καθοδήγηση και την Αριστερά.
TRAILER
Η αγωνία της Ρηνιώς Μίσσιου, συζύγου του Χρόνη, ήταν αν θα μπορέσουν να αποδοθούν σωστά και έντιμα τα βιώματά του, καθώς έχει βαριά κληρονομιά να διαχειριστεί. Η απόδοση της Σοφίας Καραγιάννη στη σκηνή την εξέπληξε και τη συγκίνησε κι αυτό δείχνει την επιτυχία του έργου. Η σκηνοθέτης, με τη συνδρομή της Μυρτούς Αθανασοπούλου, σεβάστηκε απόλυτα το βιβλίο, δεν αλλοίωσε τον λόγο του συγγραφέα και μέσα από σκηνοθετικά ευρήματα ζωντάνεψε τα σχεδόν τριάντα χρόνια φυλάκισής του, αλλά και ένα κομμάτι της ελληνικής ιστορίας, το οποίο έχει παραμεριστεί, χωρίς να εξετάζουμε την οποιαδήποτε σκοπιμότητα γύρω από αυτή τη σιωπή.
Το σκηνικό είναι λιτό, μια τραπεζαρία με σερβιρισμένο φαγητό. Η παράσταση ξεκινάει με τον Ιωσήφ Ιωσηφίδη, που υποδύεται τον Χρόνη Μίσσιο, να καπνίζει και να μονολογεί τις πρώτες λέξεις του βιβλίου: «σου γράφω, όχι από τις φυλακές της Κέρκυρας, απ’ την Αθήνα σου γράφω, σχετικά ελεύθερος…Όχι, δεν είμαι αδειούχος, νόμιμα και μόνιμα πολιορκημένος είμαι... λίγο πολύ παντού το ίδιο είναι, φυλακή, τρελάδικο, κόμμα, κοινωνία». Αμέσως μετά καλωσορίζει τους τρεις συνδαιτημόνες του, συντρόφους στο κόμμα και στη φυλακή (Κωνσταντίνος Πασσάς, Δημήτρης Μαμιός & Γιάννης Μάνθος). Η χαλαρότητα αρχίζει και τελειώνει εκεί. Κάθε λέξη που ξεστομίζουν είναι γεμάτη νόημα, αγώνα και πόνο. Πόνο για την επιβίωση, για τη σωτηρία, για τη διατήρηση της ηθικής ακεραιότητας. Οι υπόλοιποι τρεις ηθοποιοί υποδύονται με εναλλαγές γύρω στα σαράντα διαφορετικά άτομα και πότε έχουν ρόλους συγκρατουμένων, πότε βασανιστών, πότε γιατρών και πότε συγγενών. Με ταχύτητα και σωματικότητα μας μεταφέρουν από την αυλή μιας φυλακής στο κελί της άλλης, στη θάλασσα, στο νοσοκομείο, στο κρεβάτι, στο όνειρο.
Τίποτα δεν περισσεύει στη σκηνή. Όλοι και όλα έχουν σκοπό
και συμβολισμό. Το κρεμμύδι, το ψωμί, το νερό που άλλοτε τους ξεδιψά, άλλοτε
τους πνίγει, οι καρέκλες της τραπεζαρίας που μεταμορφώνονται σε καρέκλες
βασανιστηρίων. Το μαχαίρι που κόβει με
βία και μανία το μήλο, συμβολίζει τις πληγές του σώματος από τον άγριο ξυλοδαρμό
των αξιωματικών.
Είναι αδύνατον έστω και για λίγο να μην ταυτιστεί κανείς και να μην υποκλιθεί στο ψυχικό μεγαλείο των ανθρώπων που επέλεξαν
να υποστούν τα βασανιστήρια και τις συνθήκες εξαθλίωσης για να μην αποκηρύξουν
το πολιτικό τους φρόνημα. Όπως, επίσης, είναι αδύνατον να μην αναρωτηθεί κάποιος αν άξιζε.
Διαφήμιση
Σοφιάννα Παϊδούση
Συναισθηματική φόρτιση προκαλεί το τελευταίο δεκάλεπτο, όπου ο Χρόνης Μίσσιος, αποφυλακισμένος πια, διαπιστώνει ότι με την πάροδο του χρόνου, τα βασανιστήρια, οι φυλακές και οι εξορίες ξεθώριασαν στα μάτια του κόμματος, στη μνήμη και συνείδηση του κόσμου, την εποχή που «έγινε της μόδας να βαφτίζεσαι κομμουνιστής». Συνειδητοποιεί πόσο μοναχικός είναι ο δρόμος του επαναστάτη που δεν τελειώνει στα μαρτυρικά βιώματα των φυλακών, τον κουβαλάς μια ζωή. Γιατί η μεγαλύτερη επανάσταση από όλες είναι η διατήρηση της ανθρωπιάς. Όσο περνάνε τα χρόνια, τόσο πιο επαναστατική και σπάνια είναι αυτή η στάση.
Οι ερμηνείες ήταν έντονες σε όλη τη διάρκεια της παράστασης. Οι ηθοποιοί εξαντλήθηκαν μπροστά στα μάτια μας, προκειμένου να αποδώσουν τη φρικαλεότητα των γεγονότων και τον αγώνα των κρατούμενων να αντέξουν. Μου είναι αδύνατον πια στο άκουσμα του Μίσσιου να μη φέρω τον Ιωσηφίδη στο μυαλό μου και την εικόνα των τεσσάρων ηθοποιών να έχουν διαλύσει όλο το σκηνικό και να τρέμουν πάνω στη σκηνή, άλλοτε γιατί διαμαρτύρονται ως κρατούμενοι κι άλλοτε γιατί δέρνουν ως βασανιστές.
Χάρηκα και εξεπλάγην, όταν είδα τόσο νέο κόσμο ανάμεσα στους θεατές. Είναι πολύ όμορφο και παρήγορο να ανεβαίνουν τέτοια έργα που αναβιώνουν πονεμένα κομμάτια της ιστορίας και ο κόσμος να ανταποκρίνεται με θέρμη. Μέσα σε μια χλιαρή πολιτικά πραγματικότητα, υπάρχουν άνθρωποι που ψάχνουν να πιστέψουν σε κάποια ιδεολογία με υπόβαθρο κι αναρωτιούνται για το παρελθόν. Γιατί στην τελική αυτός είναι ο ρόλος του θεάτρου, να αφυπνίσει και να δημιουργήσει ερωτηματικά.
Διαβάστε ακόμα: Το Fairytales προτείνει... Σέρλοκ Χόλμς & το αίνιγμα του Λούνα Παρκ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου