Θεσμοφοριάζουσες

«Θεσμοφοριάζουσες»

Αρχαίο Θέατρο Δίου (47o Φεστιβάλ Ολύμπου)

Κριτική Θεατρικής παράστασης 

21 Ioυλίου 2018 

Τoυ δημοσιογράφου Νίκου Κολίτση

Το 47ο Φεστιβάλ Ολύμπου άνοιξε την αυλαία των αρχαίων παραστάσεων στο ιστορικό θέατρο Δίου στην Πιερία και το Fairytales, με το δέοντα σεβασμό στον πρωτεργάτη της κωμωδίας Αριστοφάνη, -που φιλοξένησε τις «Θεσμοφοριάζουσές» του, (σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου), στον ιερό και εμβληματικό χώρο του θεάτρου της γης των Θεών-, «πλαισίωσε» το χορό ενός εκ των τριών πιο «γυναικείων» έργων του μεγάλου κωμικού της αρχαιότητας. 

Με όχημα το καυστικό χιούμορ και την ευστροφία, ο Αριστοφάνης, στις «Θεσμοφοριάζουσες», μετέρχεται πλήθος τεχνασμάτων και θέτει «επί τον τύπον των ήλων» διαχρονικά ζητήματα που άπτονται των φυλετικών στερεοτύπων, με σαφή έμμεσο πολιτικό σχόλιο για τη δημοκρατία, την κρίση των αξιών, το δικαίωμα στην ισότητα εντός «πολιτείας», πάντα με τη δύναμη της ψυχής και του λόγου. 

Ο σκηνοθέτης, Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος με τη σειρά του, παρουσιάζει μία σύγχρονη ματιά στο έργο του Αριστοφάνη και τα μηνύματα της σάτιράς του -μέσα από την αιώνια διαμάχη των δύο φύλων-,  σε μετάφραση του ποιητή και συγγραφέα, Παντελή Μπουκάλα, μ’ ένα cast νέων και αναγνωρίσιμων ηθοποιών, με σημαντική καλλιτεχνική πορεία στο θέατρο, τον κινηματογράφο και την τηλεόραση. 

Kεντρικό θέμα είναι η διακωμώδηση του Eυριπίδη και της τραγικής του τέχνης. Παρωδούνται εννέα τραγωδίες του Eυριπίδη, κυρίως, όμως, δύο νέα έργα του, το 411 π.X., η Ελένη και η Ανδρομέδα. Oι συναθροισμένες γυναίκες, που αποτελούν το Xορό, αποφασίζουν το θάνατο του Eυριπίδη, επειδή τις συκοφαντούσε στις τραγωδίες του. O Mνησίλοχος, φίλος του Eυριπίδη, ντυμένος γυναίκα, εισέρχεται στις απόρρητες γιορτές, για να υποστηρίξει τον ποιητή από τις εναντίον του κατηγορίες των γυναικών, που τον θεωρούν μισογύνη. Στη συνέχεια, όμως, αποκαλύπτεται το φύλο του, απειλείται με ακατονόμαστες τιμωρίες, αλλά σώζεται τελικά από τον ίδιο τον Eυριπίδη. H ονομασία οφείλεται στα «Θεσμοφόρια», πανελλήνια γιορτή αφιερωμένη στη Δήμητρα και την κόρη της, Περσεφόνη, που τη γιόρταζαν οι γυναίκες, την εποχή της σποράς, με αυστηρό αποκλεισμό των ανδρών.

«Κάποια μεγάλη συμφορά μαγειρεύουν να γευτώ»

Highlights: η ζωντανή μουσική επί σκηνής, τα διαχρονικά μηνύματα της Αριστοφανικής σάτιρας, η πιστή, σε μεγάλο βαθμό και δουλεμένη μετάφραση του πρωτότυπου κειμένου, του Παντελή Μπουκάλα, που συνιστά… πρωτοτυπία, καθώς η εποχή μας βρίθει μεταφράσεων αρχαίων έργων και αντίστοιχων θεατρικών αποδόσεων, με αλλοπρόσαλλες «καινοτομίες», στο όνομα πάντα του «εκσυγχρονισμού» και της δήθεν προσαρμογής στη σύγχρονη εποχή, η καλοδουλεμένη παράσταση, μέχρι την παραμικρή λεπτομέρεια, η συμμετοχικότητα του Χορού, ο άσπρος γηγενής σκύλος,  που θέλησε, για λίγα δευτερόλεπτα, να κλέψει τη δόξα των πρωταγωνιστών στη σκηνή, μέχρι που τον απομάκρυνε μαεστρικά ο Μάκης Παπαδημητρίου, η «σπαρτιατική πατέντα», η «ποινή της αποτριχώσεως», τα «διουρητικά κάρδαμα», το… «λιωμένο παγωτό, κολλάει στο χέρι», από τα Ξύλινα Σπαθιά, μέσω Μάκη Παπαδημητρίου, σε μια στιγμή σύγχρονης ροκ πινελιάς… 

Σκηνοθεσία: Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος

«Σοφός είναι αυτός που λέει τα πολλά με λίγα λόγια και καλά»

Ηθοποιοί: Μάκης Παπαδημητρίου (Μνησίλοχος), Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος (Ευριπίδης), Γιώργος Χρυσοστόμου (Αγάθωνας, Τοξότης), Γιώργος Παπαγεωργίου (Υπηρέτης Αγάθωνα, Κλεισθένης), Θεσμοφοριάζουσες: Νάντια Κοντογεώργη (1η γυναίκα), Μαρία Κατσανδρή (2η γυναίκα), Άντρη Θεοδότου (3η γυναίκα), Ελένη Ουζουνίδου (Κηρύκαινα), Βαλέρια Δημητριάδου, Ειρήνη Μακρή, Κατερίνα Μαούτσου, Ίριδα Μάρα, Φραγκίσκη Μουστάκη, Ελένη Μπούκλη, Ηλέκτρα Σαρρή, Νατάσα Σφενδυλάκη & Αντιγόνη Φρυδά

• Ο Μνησίλοχος (Μάκης Παπαδημητρίου), αξιοποίησε το αυθεντικό κωμικό ταλέντο του, σε μια εμφάνιση ολκής, που θα προστεθεί με χρυσά γράμματα στο βιογραφικό του

• Ο Αγάθωνας πρωτίστως και δευτερευόντως… ο Τοξότης, γοήτευσε, ενσαρκώνοντας… τον Γιώργο Χρυσοστόμου, σε μια υποκριτικά κωμική τελετουργία, με λεκτικό, συμπεριφορικό και ενδυματολογικό καθηλωτικό αποτύπωμα

• ο Οδυσσέας  Παπασπηλιόπουλος, στο ρόλο του Ευριπίδη, κέρδισε επάξια θέση στο βάθρο των τριών, με την αξιολογική σειρά να έχει συμβολική και όχι ουσιαστική αξία και να διαφοροποιείται κάθε στιγμή…

• αξιόλογη και διόλου ευκαταφρόνητη, πάντως, αποδείχθηκε και η παρουσία του Γιώργου Παπαγεωργίου, που «υπηρέτησε» με επάρκεια τον Αγάθωνα και τον Κλεισθένη

• Η Κύπρια, Άνδρη Θεοδότου, μπορεί να μην… «ήρθε στη θέση μας», αλλά παρά το «μικρή το δέμας» outfit, απογείωσε το ρόλο της «Κρίτυλλας», ξεδιπλώνοντας το πλούσιο υποκριτικό της ταλέντο, που αναδεικνύεται, με τις επιτυχείς και κατάλληλες προσαρμογές της, στο θέατρο και την τηλεόραση (διαβάστε κριτική του Fairytales από τη χειμερινή θεατρική παράσταση: «Καινούργια σελίδα», του Νιλ Σάιμον, στο αθηναϊκό θέατρο «Μικρό Παλλάς», στην οποία πρωταγωνίστησε 

• Αξιοσημείωτα ήταν τα φωνητικά της Μαρίας Κατσανδρή (στο ρόλο της  Φιλίστης) και της Νάντιας Κοντογεώργη (στο ρόλο της Μίκας), καθιστώντας σαφές, για μία ακόμη φορά, ότι ο φωνητικός πλουραλισμός και η εκφραστική καλλιέργειά του, είναι αναγκαία συνθήκη στη φαρέρτα του ηθοποιού, ακόμα περισσότερο σήμερα

Iδανικό Soundtrack: 

«Οι γυναίκες έχουν δίκιο 

όλοι είμαστε ρεμάλια 

φαλλοκράτες και γουρούνια 

και αγύριστα κεφάλια…»

Δ.Μητσοτάκης, Γ. Κλιούμης, Σπ. Γραμμένος & Π. Φραγκιαδάκης

«Φαλλοκρατικό» (στίχοι-μουσική: Δημήτρης Μητσοτάκης), 2015

Moυσική, Κοστούμια, Σκηνικά, Φώτα: 

• η λιτότητα του σκηνικού αναδείκνυε τη μεγαλοπρέπειά του

• η live μουσική επί σκηνής, λειτούργησε εξισορροπιστικά και έδωσε μια αύρα δημιουργίας και ηχοχρωμάτων, ενώ τα επιβλητικά φώτα κινήθηκαν αποτελεσματικά στους ρυθμούς των πρωταγωνιστών

• τα κοστούμια είχαν όλα εκείνα τα στοιχεία που χρειάζεται για να συμπαρασύρουν τους θεατές στο κλίμα και στην ατμόσφαιρα της παράστασης

«Ευλάβεια και σιωπή στις Θεσμοφόρες Θεές»

More things to do: 

• Οι λίγοι θεατές -για τα δεδομένα του χώρου και της ακτινοβολίας των παραστάσεων στο αχανές… γήπεδο του θεάτρου στο Δίον, με τις συνισταμένες των συμβολισμών του-, που ευτύχησαν να παρακολουθήσουν την παράσταση, είναι ένα σημείο που χρήζει προβληματισμού και εκλογίκευσης 

• ταυτόχρονα, η μικρή προσέλευση καθιστά αναγκαία την αναθεώρηση της εν γένει επικοινωνιακής φεστιβαλικής πολιτικής, ειδικά αν αναλογιστεί κανείς το πολιτιστικό background της πόλης (Kατερίνης) και της ευρύτερης περιφέρειας της Πιερίας (αλλά και της Μακεδονίας και της Θεσσαλίας κατ' επέκταση) και το κομβικό γεωγραφικά σημείο πρόσβασης της περιοχής

• συνεπικουρικά στο προηγούμενο σχόλιο, επισημαίνεται το γεγονός ότι η ίδια παράσταση ανέβηκε για δύο συνεχόμενες μέρες στο Αρχαίο Θέατρο Φιλίππων Καβάλας (με ικανοποιητική προσέλευση και τις δύο ημέρες), ενώ είναι προγραμματισμένη διπλή παράσταση και για το Θέατρο Ανατολικής Τάφρου στα Χανιά, με τις όποιες αναπόφευκτες συγκρίσεις με την αντίστοιχη παράσταση στο Δίον 

• η κοσμοσυρροή (άγγιξε το sold out), πάντως, της αμέσως επόμενης ημέρας, στο πιο mainstream -είναι η αλήθεια- «Μαντάμ Σουσού», του Δημήτρη Ψαθά, δεν αναιρεί τη βαθύτερη ανάγκη και επιθυμία του θεατρόφιλου κοινού για έργα, που δε διακρίνονται πάντα για την τηλεοπτική τους σύνδεση, παροντική ή παρελθοντική, -με το βαθμό αποτύπωσής τους να παραμένει πάντα το μεγάλο στοίχημα αλλά και το ζητούμενο-

«Ο Ευρυπίδης πείθει τους άνδρες ότι δεν υπάρχουν Θεοί, μα την Άρτεμη…»

Βonus tips: 

• Αυτή είναι η τρίτη (σε αριστοφανική κωμωδία) σκηνοθετική απόπειρα του καλλιτεχνικού διευθυντή του Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου και σκηνοθέτη της παράστασης, Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου (έχουν προηγηθεί οι «Αχαρνής» το 2005 και οι «Εκκλησιάζουσες» το 2012)

• Το έργο είναι μία συμπαραγωγή του ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης και του ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων, της Α. Μ. Τέχνη Χώρος, σε συνεργασία με το Ελληνικό Φεστιβάλ, σε μία αποθέωση της συνεργασίας, μέσω της συμπαραγωγής τεσσάρων φορέων

• Οι «Θεσμοφοριάζουσες» γράφτηκαν και παρουσιάστηκαν το 411 π.Χ., πιθανότατα στα Μεγάλα Διονύσια, διατηρώντας αναλλοίωτο το διαχρονικό τους χαρακτήρα μέχρι σήμερα…

«Τις αγορεύει βούλεται;»

Credits: 

• στον ηθοποιό και καλλιτεχνικό διευθυντή του θεάτρου "Μικρό Παλλάς", Άγγελο Μπούρα, για την επικοινωνία και την άμεση ανταπόκριση
• στην πολύτιμη συνεισφορά του Σώματος Εθελοντών, Σαμαρειτών, Διασωστών και Ναυαγοσωστών Κατερίνης (του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού), όπως αποτυπώνεται περίτρανα, μ' ένα θεατρικό φωτογραφικό ντοκουμέντο ζωής και ελπίδας, που καταδεικνύει περίτρανα ότι το θέατρο (και το Φεστιβάλ Ολύμπου), είναι (και οφείλει να είναι) για όλες και όλους, χωρίς στερεότυπα και αποκλεισμούς. Γιατί "Home is where the heart is..."

Oι "Θεσμοφοριάζουσες" σε περιοδεία!

Viva.gr